Новости

Кодекс

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРЇЇ ЖАНА ИЛИМ МИНИСТРЛИГИ ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИ “Макулдашылды” “Бекитемин” Ош МУнун профсоюз Ош МУнун ректору, комитетинин тєрагасы ф.и.д.,профессор ___________А.Аккулов _________К.Исаков ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИНИН ОКУТУУЧУЛАРЫНЫН, КЫЗМАТКЕРЛЕРИНИН ЖАНА СТУДЕНТТЕРИНИН ЭТИКАЛЫК КОДЕКСИ 2017-ЖЫЛ Кыргыз Республикасынын Президенти тарабынан 2017-жыл “Ыйман, адеп жана маданият жылы” деп жарыяланып коом їчїн адептїї, ыймандуу, тереў билимдїї, башка ой-пикирлер менен кєз караштарга сабырдуу мамиле кылган жаштарды тарбиялоо жана кыргыз элинин мезгил сыноосунан єткєн руханий жана адеп-ыймандык асыл нарктары менен алдыўкы дїйнє таанымын айкалыштырган, ар тараптан жетик инсанды калыптандыруу мезгилдин эў негизги талабы болуп калды. Ыйман, адеп жана маданият жылынын алкагында ОшМУда моралдык-этикалык климатты чыўдоо максатында педагогикалык билим берїїнї єркїндєтїї борбору окутуучулардын, кызматкерлердин жана студенттердин этикалык кодексин иштеп чыгып коллективдин талкуусуна коет. I Жалпы жоболор 1.1. Кодекс КРнын “Билим берїї жєнїндєгї” жана “ Мугалимдин статусу жєнїндєгї” Мыйзамдарынын, КРнын Эмгек Кодексинин, ОшМУнун уставынын ж.б. нормативдик документтеринин негизинде тїзїлдї. 1.2. Кодекс окутуучулардын, студенттердин, кызматкерлердин жїрїм-турум маданиятын, эстетикалык табитин єнїктїрїї, калыптандыруу жана окуу жайдагы санитардык-гигиеналык ченемдерди сактоо максатында киргизилет. 1.3. Кодекс ОшМУнун окутуучуларынын жана студенттеринин жїрїм-турум мамилелеринин моралдык-этикалык ченемдерин, эрежелерин камтыйт жана билим берїї процессинин катышуучуларынын єз ара мамилелериндеги, конфликттик кырдаалдарды чечїїдєгї иш-аракеттердин негизи боло алат. 1.4. Кодекс ОшМУнун бардык структуралык бєлїктєрїндє бирдей кїчкє ээ. Окутуучулар, студенттер, кызматкерлер кодекстеги кєрсєтїлгєн жоболорду, эрежелерди, принциптерди сактоону эркин, ыктыярдуу кабыл алышат жана ишке ашырышат. 1.5. Кодекстеги жоболорду, эрежелерди билїї жана сактоо алардын кесиптик ишмердигинин жана эмгек тартибинин негизги сапаттык кєрсєткїчтєрїнїн бири катары бааланып аттестация, сыйлоо, карьералык тепкичтерде ж.б. иш-чараларда баа берїїнїн критерийлеринин бири болуп эсептелинет. 1.6. Кодекс профсоюздук уюмдун, жаштар комитетинин, омбудсмендин сын-пикирлерин эске алуу менен университеттин Окумуштуулар кеўешинде бекитилет. Кодекске єзгєртїї, толуктоолорду киргизїї Окумуштуулар кеўешинин чечими менен тарбия жана социалдык иштер боюнча проректор тарабынан жїргїзїлєт. II. Ош МУнун миссиясы жана милдеттери 2.1. Компетенттїїлїк мамиле менен заманбап билим берїї процессинде сапаттын кепилдигин камсыздоо; билим берїїнїн, илимдин жана маданияттын дїйнєлїк мейкиндигине интеграциялануу; жаштарды адептик, маданий жана илимий баалулуктарды калыптандыруу. 2.2. Мамлекеттин экономикалык, социалдык жана саясий єнїгїїсїн камсыздоо їчїн єзїнїн интеллектуалдык потенциалын илимде, єндїрїштє жана кесиптик ишмердїїлїгїндє жїзєгє ашыра ала турган жогорку профессионалдык кадрларды даярдоо. 2.3. Борбордук Азиядагы эў мыкты 5 университеттин катарына кирїї. 2.4. Окутуучулар менен студенттердин ортосундагы демократиялык мамилелерди калыптандыруу аркылуу окуу жайдагы моралдык-психологиялык абалды чыўдоо. 2.5. Окуу жайга болгон патриоттук сезимди жана аў-сезимди єнїктїрїї. 2.6. Университетте кєп жылдардан бери калыптанган прогрессивдїї салт-санааларды, жогорку моралдык-этикалык принциптерди, тарыхты, символикаларды сактоо жана єркїндєтїї. III. Администрациянын жана кызматкерлердин єз ара байланыштары 3.1. Университеттин жетекчилиги єзїнїн кызматкерлери менен кызматташтыкта, єз ара сыйлоо жана милдеттерди так аткаруу принциптери аркылуу иш жїргїзєт. 3.2. Университеттин жетекчилиги кесипкєйлїктїн, акыйкаттыктын, адамгерчиликтин, тїшїнїїчїлїктїн, инсандык сапаттарды сыйлоонун, бой кєтєрбєєнїн, жєнєкєйлїктїн, таза репутациянын негизинде иш алып барат. 3.3. Администрация тарабынан окутуучулардын, кызматкерлердин жана студенттердин окуу-тарбия жана илимий процесстерди єркїндєтїї боюнча алгылыктуу сунуштары, активдїї иш-аракеттери дайыма колдоо табат. 3.4. КРнын “Билим берїї жєнїндєгї” Мыйзамынын (30-берене) негизинде администрация окуу процессине байланышпаган, окуудан алагды кылган иш-чараларга студенттерди, окутуучуларды тартууга жол берилбейт.. 3.5. Администрация окутуучулардын, кызматкерлердин, студенттердин кесиптик, интеллектуалдык, чыгармачылык, адеп-ахлактык єнїгїїсїнє тийиштїї шарттарды тїзїп берет. 3.6. Администрация, окутуучулар, кызматкерлер эмгек келишиминде, студенттер келишимде кєрсєтїлгєн милдеттенмелерди так аткарышат. Эгерде эмгек келишиминде кєрсєтїлгєн милдеттер окутуучулар, кызматкерлер, студенттер тарабынан аткарылбаса, жетекчилик эмгек келишимин бир жактуу токтото алат. 3.7. Администрация менен кызматкерлердин, окутуучулардын, студенттердин ортосунда конфликттик кырдаалдар пайда болгон учурда, алар профсоюз комитетинин катышуусу аркылуу укуктук ченемде чечилет. 3.8. Окуу жайында диний, атеисттик пропаганданы жїргїзїїгє, саясий топторду, партияларды тїзїїгє, шовинисттик, улутчулдук идеологияны жїргїзїїгє, кызматкерлерди, студенттерди саясий акцияларга тартууга администрация тарабынан жол берилбейт. IV.Окутуучулардын, кызматкерлердин єз ара мамилелери 4.1. Университеттин кызматкерлери бири-бири менен мамиле кылууда тємєндєгї принциптери сакташат: бири-бирине болгон сый-урмат, акыйкатчылык, адамгерчилик, иштиктїї этика, кызматташтык жамааттагы биримдик, максатка умтулуучулук, бири-бирине болгон жардам, иштеги жана дем алуудагы жагымдуу моралдык-психологиялык климатты колдоо. 4.2. Башка адамдардын аброюна, инсандык намысына шек келтирїїгє, орой мамиле кылууга, ага моралдык жана материалдык зыян келтирїїгє, мыйзамсыз иш-аракеттерди жасоого жол берилбейт. 4.3. Университетте кызматкерлер бири-бири менен сылык мамиледе “Сиз” деп кайрылышат жана жолугушканда адамдардын жашына, статусуна карабай саламдашышат. 4.4. Бардык кызматкерлерге окуу жайдын репутациясына шек келтирген жїрїм-турумдардан алыс болуу милдеттендирет. Кызматкерлердин жїрїм-туруму кайсыл жерде, кандай кырдаалдарда болбосун кесипкєйлїктїн жана жогорку адеп-ахлактын принциптерине шайкеш келїїсї зарыл. 4.5. Кызматкер єзїнїн кесиптик иш-аракеттери їчїн жетекчиликтен тийиштїї шарттарды тїзїп берїїнї талап кыла алат. 4.6. Кызматкерлер окуу-тарбия процессине, башкарууга, чарба иштерине байланышкан єзїнїн кєз-караштарын, сын-пикирлерин, оюн эркин айта алат жана ал їчїн куугунтукка кабылышпайт. 4.7. Педагогдор окуу процессинде окутуунун формаларын, усулдарын, каражаттарын эркин тандап алышат. 4.8. Сабак башталгандан кийин окутуучунун уруксатысыз сабакка кирїїгє, жолтоо болууга эч кимге уруксат берилбейт. 4.9. Эгерде администрация окутуучулардын сабагына катыша турган болсо окутуучуну алдын-ала эскертет. Сабакка катышуу окутуучунун макулдугу менен жїргїзїлєт. 4.10. Педагог єз аброюн жана кесиптик баркын коргоого укуктуу. 4.11. Студенттерге карата эмоциялык, психикалык, дене-бой зомбулук колдонууга, коркутууга жол берилбейт. 4.12. Эгерде ата-эне же жат адам сабакка катышкысы келсе окутуучу жетекчиликке єз убагында билдирип андан уруксат алуу менен сабакка катыштыра алат. 4.13. Окутуучу єзїнїн сезимин, эмоциясын, жїрїм-турумун, симпатия жана антипатиясын башка кызматкерлерге, студенттерге кєрсєтпєйт. Бардык кырдаалдарда єзїнє єзї кєзємєл кылып, адеп-ахлактык ченемдерди сактайт. 4.14. Иш процессинде чыккан проблемаларды, конфликтерди чечїїдє акыйкаттык жана адамгерчилик принциптерин жетекчиликке алышат. Ушул кодекстин эрежелери жана башка адамдын укугун коргогон жоболор бул процессте сакталат. 4.15. Окуу жайында окутуучулар, кызматкерлер ишкердик (деловой), классикалык стилде кийинишет. Кийимге болгон талаптар: тыкандык, тазалык, єзїнїн жашына, бой башына жарашкандык, табияттын мезгилине туура келгендик, сакал-мурутунун тартипке келиши, тїстїк шайкештик. 4.16. Аялдардын ашыкча жасалгаларды (сєйкє, шакек ж.б.) тагынуусу жана тойго, кечелерге кийине турган кийимдерди окуу жайында кийип жїрїїсї педагогикалык этиканын нормаларына туура келбейт. 4.17. Окуу корпусунда ( мас абалында жїрїїсї, спирттик ичимдиктерди ичїї, шарактоо, бакырып сїйлєє, сагыз чайноо, жагымсыз кыймыл аракеттерди (жест, мимика ж.б.) кєрсєтїї педагогикалык этиканын нормаларын сактабагандык катары бааланат. 4.18. Окутуучунун кеп маданиятына коюлуучу педагогикалык талаптар: - кептин тууралыгы ( адабий тилдин нормаларынын сакталышы); - кептин тазалыгы ( ашыкча ой-толгоолорду, жаргондорду, цензурага туура келбеген сєздєрдї колдонбоо, терминдердин туура эмес колдонулушу ж.б.); - кептин байлыгы ( кепте тилдик каражаттардын кеўири жана максатка ылайык колдонулушу); - кептин мазмундуулугу ( теманын мазмунуна байланышкан, аудиторияны кызыктырган орчундуу маалыматтардын камтылышы); - кептин кєркємдїїлїгї ( артистизм менен сєз берметтерин, жесттик, мимикалык, пантомимикалык каражаттарды чебер колдонуу жана интонациянын, дикциянын, сїйлєє темпинин педагогикалык ченемдерге туура келиши (М: окутуучунун лекцияда 1 минутада 60-80 сєз сїйлєшї педагогикалык ченемге туура келет). - кептин тактыгы ( тїшїнїктї аны таамай туюнткан сєздєр менен берїї, ачык, жеткиликтїї баяндоо, илимий терминдердин маўыз-маанисин ачып кєрсєтїї); - кептин логикалуулугу (ойдун ырааттуу берилиши); - кептин орундуулугу ( анын чєйрє, кырдаал, шартка ылайыкташкандыгы). 4.19. Окутуучу студенттин фамилиясын, атын атайылап єзгєртїп айтуу, мїнєзїндєгї, дене-боюндагы, турмушундагы кемчилдиктерди эл алдында белгилєє, шылдыўдоо, какшыктоо, кемсинтїї педагогикалык этиканын ченемдерине туура келбейт. 4.20. Кызматтык абалын єзїнїн кызыкчылыгы їчїн пайдаланууга жол берилбейт. 4.21. Коррупциялык кадамдарга баруу, студенттерди коррупциялык иштерге мажбур кылуу, коррупция їчїн атайын кырдаалдарды тїзїї Ош МУнун жетекчилиги тарабынан катуу айыпталат жана кызматтык иште калуусу же калбоосу кїн тартибине коюлат. 4.22. Окутуучунун кеп маданиятына коюлуучу педагогикалык талаптар: - кептин тууралыгы ( адабий тилдин нормаларынын сакталышы); - кептин тазалыгы ( ашыкча ой-толгоолорду, жаргондорду, цензурага туура келбеген сєздєрдї колдонбоо, терминдердин туура эмес колдонулушу ж.б.); - кептин байлыгы ( кепте тилдик каражаттардын кеўири жана максатка ылайык колдонулушу); - кептин мазмундуулугу ( теманын мазмунуна байланышкан, аудиторияны кызыктырган орчундуу маалыматтардын камтылышы); - кептин кєркємдїїлїгї ( артистизм менен сєз берметтерин, жесттик, мимикалык, пантомимикалык каражаттарды чебер колдонуу жана интонациянын, дикциянын, сїйлєє темпинин педагогикалык ченемдерге туура келиши (М: окутуучунун лекцияда 1 минутада 60-80 сєз сїйлєшї педагогикалык ченемге туура келет). - кептин тактыгы ( тїшїнїктї аны таамай туюнткан сєздєр менен берїї, ачык, жеткиликтїї баяндоо, илимий терминдердин маўыз-маанисин ачып кєрсєтїї); - кептин логикалуулугу (ойдун ырааттуу берилиши); - кептин орундуулугу ( анын чєйрє, кырдаал, шартка ылайыкташкандыгы). V.Студенттердин жїрїм-турумуна талаптар 4. 5.1. Студенттер университеттин уставын, ички-тартип эрежелерин ж.б. локалдык актыларын сакташат. 5. 5.2. Окууга єз убагында келїїсї, себепсиз сабакты калтырбоосу, сабакты калтыргандыгын єз убагында старостага, кураторго же деканатка билдирїїсї анын милдети катары эсептелинет. 5.1. Студент єзїнїн билим берїї процесстери жана коомдук-маданий иш-чаралары боюнча оюн, кєз карашын, ишенимин, сын-пикирлерин эркин билдире алат. Ал їчїн эч кимден куугунтукка кабылбайт. 5.2. Студенттин окуу жайдагы негизги документи болуп студенттик билет эсептелинет. 5.3. Окуу жайынын корпустарына кирїї кампус-карт аркылуу жїргїзїлєт. 5.4. Эгерде окуу корпусуна кирїїдє же чыгууда кезек болуп калса студенттер жашы улууларды, агайларды, эжекелерди, ал эми эркектер аял затын алдыга кое берет. 5.5. Окуу жайында бардык улуттун, диндин жана башка єлкєлєрдїн єкїлдєрї билим алууга жана коомдук-маданий иштерге катышууда бирдей укукта. Динине, улутуна, жашаган жерине карата бєлїїгє жана кемсинтїїгє жол берилбейт. 5.6. Сабак убагында бири-бири менен сїйлєшїп, башкаларга жолтоо болуу, чєнтєк телефону менен сїйлєшїї, уруксатсыз эшикке чыгып кетїї этиканын ченемдерине жатпайт жана мындай кєрїнїштєргє жол берилбейт. Чєнтєк телефону єчїрїлєт. 5.7. Эгерде студент эскертїїлєргє карабай атайылап тартип бузуу менен окуу процессине жолтоо болсо окутуучу аны аудиториядан чыгарып коюуга жол берилет. 5.8. Окутуучу сабакка киргенде студенттер аны менен ордунан туруп саламдашышат. 5.9. Окутуучулар, кызматкерлер жана студенттер менен сый-урматтагы мамилени сакташат. 5.10. Окутуучунун, кызматкердин же студенттин кийген кийимине, жїрїм-турумуна эл алдында сын-пикирди айтуу этикага туура келбейт (мїмкїн болсо єзїнє айтуусу керек). 5.11. Окуу жайга спорттук кийим менен келїїгє(спорттук форманы дене тарбия сабагында кийишет) , шорта, сланцы ж.б. окуу жайдын талабына туура келбеген кийимдерди кийїїгє тыюу салынат. Ашыкча гримдер, окуу жайдын талабына туура келбеген чач жасалгалары (прическа), сакал-мурутун ашыкча єстїрїї этиканын нормаларына жатпайт. 5.12. Атайын кєрсєтїлгєн жерде гана тамеки тартууга уруксат берилет. Мас абалда сабакка келїїгє, сагыз чайноого, уктаганга, гезит окуганга ж.б. жол берилбейт. 5.13. Коомдук мїлктї жана айлана-чєйрєнїн, аудиториянын тазалыгын сактоо студенттердин милдети катары эсептелинет. Какырынып-тїкїрїїгє, таштандыларды кєрсєтїлбєгєн жерлерде таштоого ж.б. жагымсыз кєрїнїштєргє жол берилбейт. 5.14. Кодекстеги этикалык ченемдерди бузгандарга административдик чара колдонулат же болбосо коомдук пикир аркылуу баа берилет. Жаштар комитети же деканат аркылуу анын адепсиз кылык-жоруктары ата-энелерине билдирилип турат. Тїзгєндєр: п.и.к, доцент А.Батыралиев п.и.к., доцент Н.Шадиев
3406 09:32 05-04-2017

                 

Новости

3406 09:32 05-04-2017

Кодекс

ПБӨБ

2610 18:20 28-05-2014

ПБОБ

2939 14:25 21-04-2014

Педагогика кафедрасы

4152 14:23 21-04-2014
|< 1 >|